Wednesday, 27 May 2009

el la Enkonduko

Mi volas en la nova Enkonduko al la vortaro diri ion pri nia kara Alfabeto. Jen malneto. Ĉu akcepteble?
Accented letters and their surrogates
At the time of writing (May 2009) the Esperanto letters ĉĝĥĵŝŭ are readily available on most computers, though only if Unicode-compliant software and appropriate fonts are used (such as MS Word and the core fonts supplied with PCs and Macs).
The hexadecimal Unicode numbers of the accented letters are as follows.
Ĉ 0108 ĉ 0109
Ĝ 011C ĝ 011D
Ĥ 0124 ĥ 0125
Ĵ 0134 ĵ 0135
Ŝ 015C ŝ 015D
Ŭ 016C ŭ 016D
There are various methods of inserting characters not available direct from the keyboard, including Character Map in Windows and Character Palette on a Mac. The compiler of this dictionary uses simple macros (shortcuts) with MS Word, which map the Esperanto characters onto Alt-c, Alt-g etc. For entering text in Facebook and the like I compose it in Word, then copy and paste. Alternatively, a virtual Esperanto keyboard can be downloaded from http://www.esperanto.mv.ru/Ek/.
Where appropriate software is not available (e.g. in text messaging), or if there are problems in keyboarding the accented symbols, various surrogates can be used. The Fundamento allows the use of ch gh hh jh sh u, but this both upsets alphabetical order and can lead to ambiguity (e.g. in the word flughaveno airport). The most widespread convention in current use is the x-convention, cx gx hx jx sx ux (or vx or w). Other possibilities include trailing circumflexes or apostrophes, thus c^ g^… or c' g'….

7 comments:

  1. Kiel (kaj kial) fremda litero _ne_ gxenus (g^enus) la alfabetan ordon? (neuxtra ~ neuzo)

    ReplyDelete
  2. de cuup: se ordiga programo komprenas la specifan fremdan lingvon (Esperanto ĉi-kaze), ĝi scius ke ĝusta ordo estas "muso, mustardo, muŝo". Sed tia programo ofte misordigus se oni uzus "musho" anstataŭ "muŝo": "muso, musho, mustardo". Tiaj misordigoj ne tiom oftas se oni uzas x-sistemon: "muso, mustardo, musxo", kaj eĉ programo kiu ne specife komprenas Esperanton povas tiel ordigi ĝuste laŭ ordinara ASCII-alfabeto.

    Pri la enkonduko: indas mencii Linukson = Linux, kies diversaj versioj kutime jam havas metodon tapji Esperantajn literojn (malkiel Windows, kiu postulas ke oni mem trovu aŭ kreu metodon kiel EK!). Pluraj homoj kreis aliajn Esperantajn tajpmetodojn por Linukso laŭ propraj gustoj, kaj sufiĉe facilas krei propran (ankaŭ mi faris). Mi tajpas Esperantajn kaj polajn literojn ĉiutage, facile ŝanĝante inter la du klavaroj per unu klako de butono, uzante saman metodon (ekzemple, AltGr+c = ĉ aŭ ć, depende de tio, ĉu mia klavara indikilo montras "Epo" aŭ "Pol"), kaj ĉiu Linuksa programo uzata de mi bone traktas tian Unikodan tekston.

    Por helpi al la leganto trovi taŭgajn programojn por tajpi Esperanton, eble indus ligi al http://eo.wikipedia.org/wiki/Komputila_klavaro aŭ simila retpaĝo.

    ReplyDelete
  3. mi ne mencios VX kaj W, ju pli da variantoj des pli da konfuso por novuloj...

    ReplyDelete
  4. @russ: Al tiu paĝo mi ne ligos: ĝi estas tro plena je gramatikaj kaj stilaj eraroj. Estus utile, se vi povus proponi unufrazan mencion pri Linukso. Aŭ ĉu sufiĉus diri jene? “Most editions of Linux enable the user to define keystrokes and characters at will.”

    ReplyDelete
  5. Eble "Most popular editions of Linux come with an Esperanto keyboard layout, which users can easily customize if desired."

    ReplyDelete
  6. mi proponas simpligi la tekston kaj forigi la ne vere necesajn informojn kiel ekzemple la unikod-numerojn. kiom da legantoj vere bezonas kaj komprenas ilin?

    kion vi pensas? :)

    ReplyDelete