Kiam mi estis infano ni ofte ludis familian tabulludon kun la angla nomo …ludo.
ludo †(speco de) tabulludoMontriĝas, ke tiu ludo ne estas konata en Usono, kie oni havas anstataŭe similan ludon kun la nomo Parcheesi (markonomo). Ambaŭ estas adaptaĵoj de malnova hinda ludo nomata pachisi (paĉisi).
La ludtabulo estas kvadrata, kun granda kruco. Ĉiu el la kvar ludantoj havas koloron. Oni devas movi siajn pecojn, laŭ la ĵeto de ĵetkubo, ĉirkaŭ la tabulo kaj en la samkoloran brakon de la kruco ĝis la “hejmo”. Gajnas tiu, kiu unue alvenigas ĉiujn siajn pecojn hejmen.
Mi kredas, ke ni devus nomi ĉiujn variantojn de la ludo laŭ la hinda nomo (etimologie: dudek kvin), do paĉis/o.
Kutime mi ne lanĉas neologismojn. Sed por ĉi tiu mi faras escepton.
En la parto Esperanta-angla:
paĉis/o pachisi, ludo, Parcheesi (board game)
En la parto angla-Esperanta:
ludo †paĉiso
Parcheesi †paĉiso
Kredeble tamen necesas la simbolo † por averti, ke tio estas “nacia apartaĵo, verŝajne ne komprenota sen klarigo”.
Hispane: parchís
ReplyDeleteDo, ŝajnas ke tiu radiko havas ŝancon plenumi la kondiĉojn pri internacieco de mi-ne-scias-kiun regulon pri akcepto novajn vortojn.
Ne tiel internacia; ni nederlandanoj diras: mensergerjeniet; same la germanoj: Mensch ärgere dicht nicht, la francoj: t'en fais pas, ktp. Almenaŭ, la diferencoj inter la pluraj "veraj" paĉisvarietatoj ne estas malpli grandaj ol tiuj inter "Parcheesi" kaj mensergerjeniet: "homo, ne indignu!"
ReplyDeleteEn Minnaja: gioco dell'oca = padludo
ReplyDeleteNe tute la sama ludo...
Mi atestas laux infanagxaj memoroj ke la skatolo de tiu ludo cxe ni surhavis, en la hungara, cxehxa kaj germana, la nomon "homo, ne koleru/cxagrenigxu". Fakte, surprizas min ke en iuj lingvoj la ludo nomigxas NE tiel :-)
ReplyDeleteMi rimarkas ke antaux kvar jaroj okazis reta diskuto pri la nomo de cxi tiu ludo cxe:
http://brainking.com/en/Board?=bc102
La anserludo estas suficxe alia por pravigi alian nomon, laux mi.
Ial tiu iom absurda titolo "Homo, ne koleriĝu" ja ŝajnas populara en pluraj lingvoj (inkluzive ankaŭ la polan), sed la ludo havas multajn aliajn diversajn titoloj. Jen listo de eldonitaj titoloj de la ludo:
ReplyDeleteČlověče, nezlob se
Bamse & Kylling, Kaj & Andrea Ludo
Chapad
Chaupar
Chaupat
Chausar
Chi va Piano va Sano
Chińczyk
Chopad
Čoveče, ne ljuti se!
Čovječe, ne ljuti se!
Człowieku, nie irytuj się
Człowieku, nie irytuj się!
Eile mit Weile
Fia
Fia med knuff
Game of India
Game of Louisa
Griniaris
Hâte-toi lentement
Horse Chess
Horse-Race Chess
India
Indicus Ludus Tchûpur
Jeu de Dada
Juego del Parchis
Kizma Birader
Kotipeli
Lauf, Löwe, Lauf!
Ludo
Mens erger je niet
Mensch ärgere Dich nicht
Minervum
Non t'arrabbiare
Pachees
Parcheesi
Parcheesi: the classic game of India
Parchesi
Parchís
Parchís
Pat
Petits chevaux (les)
Plaag me niet!
Royal Game Of India
Toc
Tock
Tok
Tom & Jerry
Twenty-Five
Verlies je Hoofd Niet
Wa-Hoo
Fonto: http://www.boardgamegeek.com/boardgame/2136
(Boardgamegeek estas tre utila retejo pri tabulludoj.)
Sed mi devas demandi: kial tia lama ludo meritas lokon en la vortaro? :)
Sincere, se paĉisi havas lokon, certe devas esti pli gravaj klasikaj ludoj. Ja vi havas ŝakon, pokeron, damludon, sed kio pri goo (go, baduk, weiqi)? Goo mankas en la malnova versio de via vortaro, kaj mi konas sufiĉe multajn Esperantistojn kiuj efektive entuziasme ludas kaj studas goon, kaj ekzistas Esperantaj diskutgrupoj, retaj turniroj, kaj eĉ agnoskita de UEA fakasocio pri goo, malkiel pri paĉiso.
http://eo.wikipedia.org/wiki/Goo
http://www.boardgamegeek.com/boardgame/188
Dankon, Russ! Pli ol mi volus scii.
ReplyDeleteGo/o ja enestas en la nova versio.
Interese.
ReplyDeleteDane kaj Norvege la ludo ĉiam nomiĝis … Ludo, kaj mi memoras mian konsternon kiam mi la unuan fojon Germanuje aŭdis tiun ”Hom’-ne-ĉagreniĝu”… :-)
Ŝajne la distribuisto de ĉi ludo iam estis la sama por Danujo, Norvegujo kaj Britio…
Kial pachiso anst. paRchiso?
ReplyDelete@ la bib.: ĉar nur en la uson-angla (kaj eventuale en la hispana - sed vidu la hispanan Vikipedion sub "Ludo") oni havas “r”. La hinda vorto estas “pachisi”.
ReplyDeleteEn GDEE aperas la formo: parĉiso
ReplyDeleteMeksike, parkasé
ReplyDelete