Sunday 25 July 2010

somera paŭzo

Okazas nun somera paŭzo.

Saturday 17 July 2010

misformoj

Aparta problemo por vortaristoj estas kelkaj formoj aŭdataj sufiĉe ofte en la popola parolata Esperanto, kaj eĉ vidataj foje en la skriba lingvo, sed kiuj diferencas de la Fundamenta, Oficiala, aŭ literatura formo.

Pri ‘mentaleco’ ni jam diskutis.

Mi pensas nun ekzemple pri la formo ‘impoŝto’. En la parola lingvo la responda prononcaĵo estas almenaŭ same ofta kiel la oficiala imposto. Tamen neniu vortaro registras tiun vorton, almenaŭ ne kun tiu signifo. Temas kompreneble pri ‘deviga kontribuo de civitanoj…’, angle tax. (Ekzistetas ankaŭ neoficiala konstruteknika fakvorto impoŝto ‘eltranĉita ŝtonego…’, sed pri tiu vorto ne temas.)
En tekstaro.com ‘impoŝt-’ ricevas eĉ ne unu trafon. Tamen en kukolo ĝi ricevas 1290, ekzemple jenan el Vikipedio:
la komunumaj impoŝtoj estas pagataj al la urbo Konstanco laŭ svisa juro dum la kantonaj kaj federaciaj impoŝtoj estas ŝuldataj al Svislando.
aŭ jenan, el usona paĝaro:
Kiam la registaro prenas el vi impoŝtojn, estas apliko de perforto kontraŭ vi kaj malpliigo de via libero.

La klarigo de tiu misformo estas supozeble la influo de la ofta vorto poŝto.

Aliaj ekzemploj de la sama fenomeno, tamen malpli oftaj, estas ‘paŝporto, elektrika, plastika’ (ĉi-lasta en la senco ‘plasta’).

Ĉu leksikografoj dokumentu la efektivan staton de la lingvo, aŭ ili proponu fidindajn konsilojn al ekzamenotoj?

Saturday 10 July 2010

pasi, to pass

Por Jorko mi preparis, sed ni ne havis tempon por studi, ankaŭ komparon de la Esperanta verbo pas/i kaj la angla to pass.
Kvankam pas/i mem estas netransitiva, la prefiksitaj formoj preterpasi, trapasi, transpasi, flankpasi, krucpasi estas transitivaj (PIV2). Eble tio ne estas tute logika; sed tiel estas.

Pasis la minutoj. = The minutes passed.
Nubo pasis sur la suno. = A cloud passed on across the sun.
Ebrieco pasas post dormo, malsaĝeco neniam.
Ili preterpasis ŝin je kelke da paŝoj.Z = They went several steps past her.
transpasi la Alpojn = to cross the Alps

Ofte la angla pass tradukiĝas ne kiel pasi, sed kiel pasigi.
We passed a pleasant afternoon there. = Ni pasigis tie agrablan posttagmezon.

Sed ofte ĝi tradukiĝas per iu tute alia verbo.
He passed the rope carefully around the post. = Li pasigis turnis/metis la ŝnuron zorge ĉirkaŭ la fosto.
Pass me the salt, please. = Pasigu Donu/Enmanigu al mi la salon, mi petas.
I’ll pass the information to our sales department. = Mi pasigos transdonos la informojn al nia vendofako.
Did you pass your exams? = Ĉu vi pas(ig)is sukcesis en viaj ekzamenoj?
Parliament passed a new law on driving under the influence. = La Parlamento pasigis aprobis novan leĝon pri stirado sub la influo de alkoholo.
The motion was passed by 16 votes to 11. = La rezolucio estis pasigita aprobita/akceptita per 16 voĉoj kontraŭ 11.
(In answer to a question) Pass. = (Responde al demando) Mi ne scias.

Sunday 4 July 2010

running

En Jorko ni studis ankaŭ diversajn sencojn de la angla verbo run.

1 She turned and ran away. Ŝi turnis sin kaj kuris for.
2 I’d never run a marathon before. (Ĉu oni povas “kuri maratonon?” Prefere, neniam antaŭe mi maratonis.)
3 For a while, she ran a restaurant in Boston. …ŝi estris/organizis/funkciigis restoracion
Courses are being run in Barlaston. estas aranĝataj, okazas
The hotel is very well-run. estas tre bona, bone organizita
4 The buses don’t run on Sundays. …ne funkcias, ne trafikas, ne veturas
They’re running special trains to and from the exhibition.
5 The software will run on any PC. funkcios
Once you have run the program you will be able to access it with a single click. rulis la programon
6 She left the engine running. funkcianta
It runs off batteries.
7 Did you leave the tap running? Fluas vere ne la krano, sed la akvo.
8 I could hear her running a bath upstairs. plenigi la bankuvon
9 My nose keeps running. Fluas el mia nazo.
10 The play ran for two years. estis prezentata, estis ludata
11 Inflation was running at 5%. atingis la nivelon de, estis je
12 The T-shirt ran and made all my other clothes pink. perdis ruĝon, perdis koloron ?
13 run a red light malobei, malobservi.